Ертегідегі қаһармандардың алдынан үнемі көсе-көлденең шығып, біздің үрейімізді алатын динозавлар туралы білмейтін адам кемде-кем шығар.xa0Ал, олардың бұрындары жер бетінде тіршілік кешіп, жұмыртқа салғандығынxa0 қазірxa0 ғылымның өзі дәлелдеп отыр. Ендеше балалар Клод Богаэрдің «Жалықтырмайтын энциклопедия.xa0«Динозаврлар» атты кітабы арқылы динозаврлар әлеміне бірге саяхаттап көрейік.
xa0 xa0 xa0 Богаэр, К.xa0Динозаврлар [Мәтін] : ғылыми-көпшілік басылым : [кіші және негізгі орта мектеп жасындағы балаларға арн. (7-14 жас)] / Клод Богаэр. ; қаз. тіліне ауд. Мырзалы Болатбек ; [сурет. Густаво Регаладо].- Алматы : Алматыкітап, 2015. – 61xa0б.
xa0 xa0 xa0Динозаврлар Жер бетінде тұтастай 160 миллион жыл тіршілік еткен екен. Адам сенгісіз! Бірақ бұл ғаламшарымыздың жасы немесе жерде тіршіліктің пайда болу уақытымен салыстырсақ – тым аз екен.
xa0 xa0 xa0Динозаврлар – бұлар ерекше жаратылған әртүрлі жорғалаушылар. Бүгінгі күні ғалымдар олардың 800-ден 1000-ға дейін түрі болды деп жорамалдайды. Кейбір түрі тауықтың үлкендігіндей болса, кейбірінің салмағы 20 пілдің салмағына тең. Олардың арасында мейірімсіз жыртқыштар да, момақан шөпқоректілер де кездесті.xa0 Динозаврлардың арасында шөпқоректілері көптеп саналды. Сөйте тұра өсімдіктермен қоректену де жеңіл шаруа емес. Әрине олар ешқайда қашпайды, бірақ бұл қатты және талшықты азық. Қатты жапырақтар мен бұталарды әбден шайнау, оны асқазанда қорыту оңай емес. Сонда да жап-жасыл желкенге құмарлар бұл істі оңай атқарған.
xa0 xa0 xa0Динозаврлардың балалары қандай болғанын білесіңдер ма? Олар өз ата-аналарынан аумаған кішкентай көшірмесі сияқты сүйкімді болған. Бауырымен жорғалаушылар сапына жатқызылатын айдаҺарлар жұмыртқа салған. Олардың ішіндегі маязавр сияқты кейбір түрлері өте қамқор ата-ана болған.xa0 Олар ұя жасап, жұмыртқаларын өзге жыртқыштардан қорып, балалары аяқтанып кетпегенге шейін қастарынан бір елі тастамаған.
65 миллион жыл бұрын не болды? Ғаламшардағы жануарлар мен өсімдіктердің үштен екісі жоғалып кетті. Птерозаврлар ғайып болды! Алып теңіз жорғалаушыларының, аммониттердің және планктондардың басым бөлігі жойылды, динозаврлар да өліп бітті.
Динозаврлардың құрып кеткендігі жайында айтылған деректерге назар аударсақ, ол жерге астероид, метеоритxa0 немесе кометаның соғылуы салдарынан болған деген пікір шындыққа жанасады.
xa0 xa0 xa0Жер тарихындағы бұл жануарлардың құрып кетуінің өзге де себептері бар, бірақ осыдан 65 миллион жыл бұрынғы динозаврлардың жойылуы апаттық жағдайдан болды. Соқтығысу салдарынан ауаға көтерілген тозаң бұлттар климатты өзгертті: өсімдіктер құрыды, жұмытқалары басылып шығарылмады, ал ересек жануларлар жер бетін мұздың басуы салдарынан аштық пен үсіктен қырылып қалды.
xa0 xa0 xa0Бұл кітап ежелгі алыптар және олармен қатар тіршілік еткендер туралы баяндайды. Динозаврлардың түр-әлпетін, қалай қоректенгенін, бірімен-бірі қалай, қандай қатынаста болғанын және жауларымен қалай шайқасқаны туралы мағлұмат алуға болады.
xa0 xa0 xa0Осы кітап арқылы сендер ғажап жаратылған хайуанаттардың тіршілігі мен әдеттері туралы еліктіріп әкететін мақалаларды, ашық түсті фотосуреттерді, қызықты көріністерді және ең әсерлі ақпараттармен таныс боласыңдар.
