Ғалым, ел ардақтысы (Мұқатай Немеребаев — 70 жыл)
Техника ғылымдарының докторы, профессор, Аймақтық менеджмент академиясының академигі, Ресейдің жаратылыстану ғылымдары Акедемиясының корреспондент мүшесі Мұқатай Немеребаевтың 70 жылдығына орай ТИГУ-де «Жақандану заманындағы жаратылыстану және техникалық ғылым» атты республикалық ғылыми-практикалық конференция ұйымдастырылды.
«Ұстаз болу – өз уақытыңды аямау, өзгенің уақытын аялау» – деген тәмсіл бекерге айтылмаса керек-ті. Саналы ғұмырын ғылым жолына арнап, маман даярлау ісіне сарп еткен Мұқатай Немеребаев биыл 70 жасқа толып отыр. Жер ұйық саналатын Жетісуда дүниеге келген ол 1970 жылы Қарағанды политехникалық институтының құрылыс инженерлері факультетіне түсіп, оны 1975 жылы құрылысшы — инженер мамандығы бойынша үздік дипломмен бітіріп шыққан. Алғашқы еңбек жолын Шымкент қаласындағы Қазақ химия-технологиялық институтынан оқытушы болып бастаған ғалым 1978 жылы Жамбыл жеңіл және тамақ өнеркәсібі институтында конкурспен өтіп 1994 жылға дейін оқытушы, аға оқытушы, доцент, профессор, деканның орынбасары қызметтерін атқарған. М.Х.Дулати атындағы ТарМУ, А.Ясауи атындағы ХҚТУ Тараз институтында, ТИГУ және М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университеттерінде әртүрлі қызметтер атқарған. Бүгінде ғалым ТИГУ-дің «Денешынықтыру және бастапқы әскери дайындық» кафедрасының меңгерушісі болып қызмет істейді. Мұқатай Немеребайұлының негізгі ғылыми бағыты – ұшақтар мен зымырандар түріндегі құрылымдардың және құрылыс бөлшектерінің бірі болып табылатын көп қабатты арматураланған композит материалдардан жасалған қабыршақтарды, олардың иілу қатаңдығын көбейтуге арналған тор көзді қабыршақтарды динамикалық күштерден, температурадан және құрылыстық әсерлерден есептеудің инженерлік әдісін жасауға арналған. Жалпы зерттеп жүрген ғылым саласы бойынша 180-нен астам ғылыми әдістемелік мақалалары жарық көріп, үш аспирантқа және 10 магистрантқа жетекші ретінде олардың жұмыстары жоғары бағаланып, ғылым кандидаттары мен магистр атанған. Сонымен қатар 7 монография, 55 оқулық пен оқу құралының және 8 патенттің авторы. Оқулықтардың ішінде екі оқулық «Материалдар кедергісі» және «Материалдар менконст рукциялық материалдар технологиясы» ҚР Білім және ғылым министрлігінің тематикалық жоспары негізінде орындалып, жоғары оқу орындарының базалық оқулығы ретінде пайдаланылуда. Ғылымға қосқан елеулі еңбектері үшін ол ҚР Білім және ғылым министрлігінің Грамоталарымен, облыс әкімінің Алғыс хатымен бірнеше рет марапатталған. Ғалымға жерлестері Алматы облысы, Ақсу ауданының Құрметті азаматы атағын берген. Сондай-ақ Ресейдің жаратылыстану ғылымы академиясының Петра Великого «Небываемое Бываеть» орденімен және «Ғылым мен білім берудегі құрметті қызметкері» және В.Вернадскийдің күміс медалінің иегері.
ТИГУ-дің мәжіліс залында өткен конференцияға еліміздің және шет елдің көптеген мамандары, ұстаздың әріптестері мен жерлестері қатысты. Шараны аталған оқу орнының проректоры Ерман Шертаев құттықтау сөзімен ашып, Мұқатай Немеребаевтың еңбектерін сөз етті. Сондай-ақ оған жас ұрпақты оқыту және тәрбиелеу ісіндегі елеулі табыстары үшін ҚР Білім және ғылым министрі Ерлан Сағадиевтің атынан Ы.Алтынсарин төсбелгісін табыс етті. Мұнан соң ғалым туралы техника ғылымдарының докторы, доцент Сәбит Баубеков хабарлама жасап, оның атқарған еңбектеріне тоқталды.
– Мұқатай Немеребаевтың есімі 2013 жылы шыққан ҚР ғалымдары «Ғылымға арналған өмір» атты библиографиялық жинаққа енген. Ресейдің жаратылыстану ғылымдары академиясының президиуымының шешіміменен, оның монографиясын Германияның Франкфурт-на Майне, Лондон қалаларында өткен кітап көрмесіне қойылып, онда сертификат пен алтын медальге ие болды. Редакциялық ұйымның шешімімен ғалымның биографиясы «Ресейдің белгілі ғалымдары» атты интернет энциклопедияға еніп, сайтқа қойылды, – деді ол.
Шарада М.Х.Дулати атындағы ТарМУ проректоры Асқар Абдуалы мерейтой иесімен талай жыл әріптес болғандығын сөз етіп, ТИГУ- дің университет болып құрылуы барысындағы төккен терін айтып өтіп. М.Х.Дулати атындағы ТарМУ ректоры Махметғали Сарыбековтың құттықтау хатын табыс етті. Алматы облыстық мәслихатының депутаты, ғалым оқыған мектептің директоры Рахат Ибраимова ғалымның Ақсу ауданының Құрметті азаматы екендігін мақтанышпен айтатындығын жеткізіп, аудан әкімі Әділбек Далғабаевтың құттықтау хатын оқып берсе, аталған аудан газетінің бас редакторы Дүйсен Мухамедшаров оның адами асқақ қасиетін сөзіне арқау етті. Сондай-ақ ТИГУ студенті, айтыскер ақын Айым Көшербай М.Немеребаевқа арнау айтты.
Шынболат Сейдуалиев
Жамбыл-Тараз. — 2017. — 18 қазан
