Робинзон Крузо

Саяхатқа шығуды ұнатпайтын адам жоқ шығар. Сапар шеккен адам ел көреді, жер көреді, ой-өрісі кеңейеді, бой жазып қайтады.

Алдымен саяхатшы болу үшін білімді болу керек, тек өз еліңнің ғана емес, басқа да мемлекеттердің салт-дәстүрін, мәдениетін біліп, сонымен қатар шет тілдерін де меңгерген жөн. Одан кейін денсаулық мықты болып, түрлі қоршаған орта жағдайларына бейімделуге дайын, төзімді болу керек. Себебі саяхат уақытында түрлі келеңсіз жағдайлар орын алуы мүмкін.

Құрметті балалар, бұл жолы сіздерге Даниэль Дефоның «Робинзон Крузо» атты романымен таныстырамыз:

     Дефо, Д. Робинзон Крузо [Мәтін] : роман / Даниэль Дефо. ; сурет. Д. Буташева ; ауд. А. Құлыбеков.- Нұр-Сұлтан : Фолиант, 2021. – 416 б.

Автор жайлы айтып кетсек, Даниэль Дефо 1660-1731 жылы Лондонның Криплгейт ауданында қасапшы Джеймс Фоның отбасында дүниеге келген. Кейіннен жазушы тегін Дефо қылып өзгертеді. Әлемдік даңққа бөлеген «Робинзон Крузоның өмірі мен таңғажайып, қызықты оқиғалары» атты тұңғыш романын 60 жасқа қараған шағында жазып шығарды.

Көркем шығармашылыққа кеш бет бұрған Даниэль Дефо өмірінің елу сегізінші жылында ол өзінің «Робинзон Крузосын» жазды. Соған қарамастан оның қалдырған әдеби мұрасы орасан зор. «Робинзон Крузо» – деп аталатын ең жарқын мысал шытырман оқиғалы теңіз жанры, оның алғашқы көріністерін 16 ғасырдағы ағылшын әдебиетінде кездестіруге болады. Бұл жанрдың дамуы 18 ғасырда өзінің кемеліне жетуі ағылшын сауда капитализмінің дамуымен байланысты. 16 ғасырдан бастап Англия басты отар елге айналды, онда буржуазия мен буржуазиялық қатынастар барынша қарқынды дамып келеді.

Адам аяғы баспаған иесіз аралда қалған Робинзон Крузо адамзат өркениетінің бүкіл жүріп өткен жолын қайта өткеріп, өз тіршілігін қалпына келтіреді. Еріксіз жалғыз ғүмыр кешуге мәжбүр болған талайсыз қаһарман ойлануға мұрсат алып, басына түскен қиындықтың себебіне үңілу арқылы тәубасына келіп, құдай жолына түседі. Жүрегіне иман орнап, жаны тыныштық тапқан Крузо қауіпті де алмағайып жалғызілікті ғұмырында пешенесіне жазылған адам төзгісіз қиындықтардың бәріне төтеп береді.

Крузо жер шарының қай жерінде болса да, қай жерде болса да айналасына иесінің, ұйымдастырушының көзімен қарайды. Оның бұл шығармасында сол сабырлылықпен, қайсарлықпен ол кемені қағып, жабайыларға ыстық қайнатады, арпа мен күріш өсіреді  және оның ісіне қауіп төндіретін каннибалдарды жояды. Мұның бәрі күнделікті қалыпты жұмыс тәртібімен жасалады. Крузо қатыгез емес, ол таза буржуазиялық әділеттілік әлемінде адамгершілік пен әділ.

Журналистикамен бірге Дефоның 250-ден астам жұмысы бар. Қазіргі уақытта оның көптеген шығармалары тек тар шеңберде ғана белгілі, бірақ Еуропаның ірі орталықтарында да, жер шарының ең шалғай түкпірінде де оқыған Робинзон Крузо әлі де оқуды жалғастыруда.